Wniosek może złożyć dowolna osoba (członek rodziny, sąsiad, daleki krewny itp.) lub instytucja (zakład pracy, pomoc społeczna, Policja, Prokuratura), która wie o osobie nadużywającej alkoholu i powodującej rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylającej się od pracy albo systematycznie zakłócającej spokój lub porządek publiczny (art. 24 ustawy o wychowaniu w trzeźwości  i przeciwdziałaniu alkoholizmowi).

2. Po rozpatrzeniu wniosku pod względem formalno – prawnym następuje:

- wezwanie na rozmowę motywacyjną

- skierowanie osoby na badanie przez biegłych (psycholog i psychiatra), w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu.

3. przygotowanie dokumentacji związanej z postępowaniem sądowym wraz z opinią wydaną przez biegłego (do dokumentacji należą m.in.: opinie wydane przez biegłych, protokoły z rozmów z osobami zgłaszającymi do komisji przypadek nadużywania alkoholu i osobą uzależnioną od alkoholu, policji)

Jeśli osoba wezwana nie zgłosi się na badanie przez biegłych (wezwanie wysyłane listem poleconym, potwierdzenie odbioru, dwukrotnie awizowane przez Pocztę) bądź nie zgodzi się na leczenie dobrowolnie, następuje skierowanie wniosku do sądu rejonowego o doprowadzenie przez policję na badanie przez biegłych (psycholog i psychiatra), w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu.

4. O zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego orzeka sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, w postępowaniu nieprocesowym.